Năm Mươi Bài Kệ về Bản Chất của Ý Thức Phần I

Theo giáo lý của Phật giáo Duy Thức, tâm của chúng ta có tám khía cạnh, hay còn gọi là tám “thức.” Năm thức đầu tiên dựa trên các giác quan vật lý. Chúng là những thức phát sinh khi mắt chúng ta nhìn thấy hình dạng, tai nghe âm thanh, mũi ngửi mùi, lưỡi nếm vị, hoặc da chạm vào một vật thể. Thức thứ sáu, ý thức (manovijñana), phát sinh khi tâm chúng ta tiếp xúc với một đối tượng nhận thức. Thức thứ bảy, manas, là phần của thức tạo ra và là nền tảng cho ý thức. Thức thứ tám, tàng thức (alayavijñana), là nền tảng, hay cơ sở, của bảy thức còn lại.

Các câu từ Một đến Mười Lăm nói về tàng thức. Tàng thức có ba chức năng. Đầu tiên là lưu trữ và bảo tồn tất cả các “hạt giống” (bija) của những trải nghiệm của chúng ta. Những hạt giống được chôn sâu trong tàng thức đại diện cho tất cả những gì chúng ta đã từng làm, trải nghiệm, hoặc nhận thức. Những hạt giống được gieo bởi những hành động, trải nghiệm và nhận thức này là “chủ thể” của thức. Tàng thức tập hợp tất cả những hạt giống này giống như một nam châm hút các hạt sắt.

Khía cạnh thứ hai của tàng thức là chính những hạt giống. Một bảo tàng không chỉ là tòa nhà, mà còn là những tác phẩm nghệ thuật được trưng bày ở đó. Tương tự, tàng thức không chỉ là “kho chứa” của những hạt giống mà còn là chính những hạt giống. Những hạt giống có thể được phân biệt với tàng thức, nhưng chúng chỉ có thể được tìm thấy trong kho chứa. Khi bạn có một giỏ táo, những quả táo có thể được phân biệt với cái giỏ. Nếu giỏ trống rỗng, bạn sẽ không gọi nó là giỏ táo. Tàng thức đồng thời vừa là kho chứa vừa là nội dung được lưu trữ. Những hạt giống do đó cũng là “đối tượng” của thức. Vì vậy, khi chúng ta nói “thức,” chúng ta đang đề cập đến cả chủ thể và đối tượng của thức cùng một lúc.

Chức năng thứ ba của tàng thức là “kho chứa sự chấp vào cái tôi.” Điều này là do mối quan hệ tinh tế và phức tạp giữa manas, thức thứ bảy, và tàng thức. Manas phát sinh từ tàng thức, quay lại và nắm giữ một phần của tàng thức, và coi phần được nắm giữ này như một thực thể riêng biệt, một “cái tôi.” Phần lớn sự đau khổ của chúng ta bắt nguồn từ nhận thức sai lầm này của manas, và đó là chủ đề nghiên cứu sâu sắc của chúng ta trong Phần II của cuốn sách này.

Một
Tâm là một cánh đồng
nơi mọi loại hạt giống được gieo.
Cánh đồng tâm này cũng có thể được gọi là
“tất cả các hạt giống.”

Hai
Trong chúng ta có vô số loại hạt giống—
hạt giống của luân hồi, niết bàn, vô minh và giác ngộ,
hạt giống của đau khổ và hạnh phúc,
hạt giống của nhận thức, tên gọi và ngôn từ.

Ba
Những hạt giống biểu hiện thành thân và tâm,
thành các cõi giới, giai đoạn và thế giới,
đều được lưu trữ trong thức của chúng ta.
Đó là lý do nó được gọi là “tàng.”

Bốn
Một số hạt giống là bẩm sinh,
được truyền lại từ tổ tiên.
Một số được gieo khi chúng ta còn trong bụng mẹ,
những hạt khác được gieo khi chúng ta còn là trẻ con.

Năm
Dù được truyền lại từ gia đình, bạn bè,
xã hội, hay giáo dục,
tất cả các hạt giống của chúng ta, về bản chất,
đều vừa cá nhân vừa tập thể.

Sáu
Chất lượng cuộc sống của chúng ta
phụ thuộc vào chất lượng
của những hạt giống
nằm sâu trong thức của chúng ta.

Bảy
Chức năng của tàng thức
là tiếp nhận và duy trì
các hạt giống và năng lượng thói quen của chúng,
để chúng có thể biểu hiện ra thế giới, hoặc vẫn còn tiềm ẩn.

Tám
Những biểu hiện từ tàng thức
có thể được nhận thức trực tiếp dưới dạng sự vật tự thân,
như biểu tượng, hoặc chỉ là hình ảnh.
Tất cả đều được bao gồm trong mười tám yếu tố của sự tồn tại.

Chín
Tất cả các biểu hiện đều mang dấu ấn
của cả cá nhân và tập thể.
Sự chín muồi của tàng thức hoạt động theo cách tương tự
trong sự tham gia của nó vào các giai đoạn và cõi giới khác nhau của sự tồn tại.

Mười
Không bị cản trở và không xác định,
tàng thức liên tục chảy và thay đổi.
Đồng thời, nó được ban tặng
tất cả năm tâm hành phổ quát.

Mười Một
Dù vô thường và không có một cái tôi riêng biệt,
tàng thức chứa đựng tất cả hiện tượng trong vũ trụ,
cả hữu vi và vô vi,
dưới dạng hạt giống.

Mười Hai
Hạt giống có thể tạo ra hạt giống.
Hạt giống có thể tạo ra các hình thành.
Các hình thành có thể tạo ra hạt giống.
Các hình thành có thể tạo ra các hình thành.

Mười Ba
Hạt giống và các hình thành
đều có bản chất của sự tương tức và thâm nhập lẫn nhau.
Một được tạo ra bởi tất cả.
Tất cả phụ thuộc vào một.

Mười Bốn
Tàng thức không giống cũng không khác,
không cá nhân cũng không tập thể.
Giống và khác tương tức.
Tập thể và cá nhân sinh ra lẫn nhau.

Mười Lăm
Khi vô minh được vượt qua, sự hiểu biết hiện diện,
và tàng thức không còn bị ảnh hưởng bởi phiền não.
Tàng thức trở thành Đại Viên Cảnh Trí,
phản chiếu vũ trụ khắp mọi hướng.
Tên của nó bây giờ là Thức Thanh Tịnh.